Tuz insan vücudunun fonksiyonlarını devam ettirebilmesi için gerekli bir besindir. Vücudumuzda protein, yağ, karbonhidratlar ve su ile birlikte, kalsiyum, fosfor, sodyum, klorür, potasyum, kükürt, magnezyum gibi iyonlar bulunur. Bunlardan sodyum, klorür, potasyum ve kalsiyum iyonları vücudun elektrolit dengesini sağlar. Bu iyonların insan vücudunda belirli bir değerden az veya fazla olması elektrolit dengeyi bozacağından vücutta bir takım rahatsızlıklara neden olmaktadır. Sözü edilen iyonlardan sodyum ve klorürü bir arada tuzda bulmak mümkündür.
Saf tuz yaklaşık %40 oranında sodyum ve %60 oranında klorür içermektedir. Çeşitli nedenlerle vücutta azalan sodyum ve klorür ihtiyacının büyük bir kısmı tuzdan sağlanır.
Tuz insan vücudunun fonksiyonlarını devam ettirebilmesi için gerekli olduğu kadar, endüstriyel amaçlarla bir çok sektörde kullanılmaktadır. Örneğin gıda, tekstil, deri, kimya, metalürji sektörlerinde ve hayvancılıkta kullanılmaktadır.
Endüstriyel amaçlarla kullanılacak tuzun da yabancı maddelerden arındırılmış, temiz, kuru, saf ve akışkan olması gerekmektedir.
Sofra tuzu, en yaygın olarak kullanılan tuz türüdür. Yeraltı yataklarından çıkartılır, yabancı maddelerden arındırmak için yüksek oranda rafine edilir ve topaklanmayı önleyici katkı maddeleri eklenir. %97 veya daha yüksek oranlarda sodyum klorür içeren sofra tuzu, iyot ile zenginleştirilir. Sofra tuzuna iyot eklenmesiyle, yaygın bir halk sağlığı sorunu olan hipotiroidizm, zihinsel engellilik, endemik kretenizm gibi iyot eksikliği hastalıklarına karşı etkili bir önlem alınmaktadır.
Kaya tuzu
Kaya tuzunun en yaygın kullanılan türü Himalaya tuzudur. Himalaya tuzu, doğal olarak pembe renkli olan ve Pakistan’daki Himalayalar yakınlarında çıkarılan bir tuz türüdür. Himalaya tuzu, sofra tuzuna göre daha az zararlı olduğu düşüncesiyle tercih edilse de Himalaya tuzu da yüksek oranlarda sodyum içermektedir dolayısıyla sofra tuzu yerine kaya tuzu kullanılması, yüksek sodyum tüketiminin neden olduğu kardiyovasküler hastalık riskinin önüne geçemez. Bununla birlikte, Himalaya tuzunun doğal hasat süreci, normal sofra tuzuna göre daha fazla miktarda mineral ve eser element içermesini sağlar ancak bu miktarlar sağlık üzerine olumlu etki edemeyecek kadar az miktardadır.
Hangi tuz daha sağlıklı ?
Sofra tuzu yerine kaya tuzu tercih edilmesinin tek faydası topaklanmayı önleyici katkı maddelerinden kaçınmak olacaktır ancak iyotlu sofra tuzunun iyi bir iyot kaynağı olduğu ve günlük iyot ihtiyacının karşılanmasına büyük bir destek sağladığı unutulmamalıdır. Tuz tüketimi konusunda Dünya Sağlık Örgütünün günlük 5 g tuz önerisi dikkate alınmalıdır ve iyot uçucu bir element olduğundan kayıpların yaşanmaması için iyotlu tuzlar koyu renkli kaplarda ve karanlık yerlerde saklanmalıdır ayrıca yemeğe yemek piştikten sonra eklenmelidir.
